Rouw en verdriet is iets universeels, maar hoe mensen rouwen is enorm cultureel bepaald.
Maar hoe we afscheid nemen, hoe we verdriet tonen en hoe we herinneren, verschilt enorm per cultuur. Waar de ene gemeenschap openlijk huilt en het verdriet deelt met de hele gemeenschap, kiest een ander juist voor stilte en ingetogenheid.
In deze blog neem ik u mee langs enkele bijzondere rouwpraktijken van over de hele wereld en wat we daarvan kunnen leren.
Openlijk rouwen of ingetogen stilte
In veel westerse samenlevingen, zoals Nederland, wordt rouw vaak als iets persoonlijks gezien. Men leeft mee, maar verdriet wordt meestal privé verwerkt. Terwijl in landen als Italië of Griekenland rouwen nog regelmatig gepaard gaat met luid weeklagen en gezamenlijke rouwmaaltijden.
In Ghana bijvoorbeeld worden begrafenissen vaak groots gevierd, met muziek, dans en kleurrijke kleding. Het is zowel een moment van afscheid als een eerbetoon aan het leven van de overledene. Terwijl in Japan ingetogenheid juist de norm is. Emoties worden niet snel openlijk getoond, en er wordt veel waarde gehecht aan stilte en rituelen rondom de voorouderverering.
Rituelen van verbinding
Wat overal ter wereld opvalt, is de behoefte om via rituelen betekenis te geven aan verlies:
- Mexico — Día de los Muertos:
Families maken altaartjes met foto’s, eten en kaarsen voor hun overleden dierbaren en geloven dat hun zielen even terugkeren om samen te zijn. - Madagaskar — Famadihana (het ‘omdraaien van de doden’):
Eens in de zoveel jaar worden de overledenen opgegraven, opnieuw in doeken gewikkeld en met muziek en dans geëerd voordat ze weer begraven worden. - India — crematie aan de Ganges:
Hindoes geloven dat crematie aan de heilige rivier Ganges het pad naar verlossing versnelt. Nabestaanden verzamelen zich om samen het ritueel te voltooien.
Wat we van elkaar kunnen leren
Door naar andere culturen te kijken, kunnen we beseffen dat er geen ‘juiste’ manier van rouwen bestaat. Misschien kunnen we in Nederland leren van het openlijk delen van verdriet, of van het vieren van het leven dat iemand had. Of juist van de rust en verstilling die sommige culturen nastreven.
Iedere cultuur vindt op haar eigen manier troost, betekenis en verbondenheid na verlies. En misschien zit daar precies de boodschap in: dat we vooral onze eigen vorm mogen zoeken.
Slotgedachte:
Verdriet kent geen universele taal, maar troost vindt altijd een weg. Of dat nu in stilte is, in tranen, in muziek of in dans. En misschien, als we onze eigen rouwpraktijken mogen verrijken met inzichten van elders, wordt de weg van verlies een beetje dragelijker.
